Chemiebedrijven in Antwerpse haven onderzoeken hergebruik afvalwater met project CHERISH2O

Hoe kunnen we het afvalwater van chemiebedrijven in de Antwerpse haven op grote schaal zuiveren voor hergebruik? Dat is het opzet van het onderzoeksproject CHERISH2O (CHEmical industry water Reuse In a Sustainable Harbour) dat deze maand van start gaat. Twaalf chemiebedrijven zetten er mee hun schouders onder, samen met sectorfederatie essenscia, Antea Group, Port of Antwerp-Bruges, VITO en VMM. Door zelf hoogwaardig proceswater te produceren vanuit afvalwaterstromen verminderen de bedrijven hun waterverbruik en kan de industrie in geval van droogte de risico’s rond watertekorten beperken en de drinkwaterlevering aan burgers helpen vrijwaren. 

Water is essentieel voor de veiligheid en kwaliteit van productieprocessen in de chemiesector. Door de klimaatverandering is de waterbevoorrading niet altijd gegarandeerd. Daarom gaan chemiebedrijven Ashland, BASF, Bayer, Borealis, Envalior, Evonik, ExxonMobil, INEOS, Lanxess, 3M, Monument Chemical en TotalEnergies in het project CHERISH2O op zoek naar oplossingen op lange termijn.

Door te onderzoeken hoe ze op een efficiënte manier maximaal kunnen overschakelen op circulair watergebruik willen ze de continuïteit van de watertoevoer garanderen. Dat is zowel van belang voor de eigen productieprocessen, als voor de drinkwatervoorziening aan huishoudens. Daarom krijgt het project financiële ondersteuning via de Blue Deal, het plan van de Vlaamse overheid tegen waterschaarste en droogte.

Ann Wurman, directeur essenscia vlaanderen: "H20 is de chemieformule die wellicht iedereen kent. Water is ook essentieel voor de productieprocessen in de chemie: als koelmiddel, om stoom op te wekken, of als grondstof. Bijgevolg is zuinig omspringen met water voor de chemiesector een topprioriteit. De voorbije tien jaar is het drinkwaterverbruik in de sector al met een kwart verminderd, maar we blijven ons engageren om nog beter te doen. Samenwerken is daarbij de sleutel tot succes. Met dit project bundelen overheid, kennispartners en industrie hun krachten om vooruitgang te boeken en het juiste kader te creëren dat bedrijven ondersteunt in hun duurzame transitie."

Primeur in Vlaanderen

In juni sloot Vlaams minister Demir een Blue Deal af met de chemie- en farmasector om de recyclage van afvalwater in de Antwerpse chemiecluster te onderzoeken. Drie maanden later gaat het project definitief van start. In een eerste stap zal CHERISH2O evalueren hoeveel water bedrijven verbruiken en hoeveel afvalwater ze produceren. Daarna wordt onderzocht in welke bedrijfsclusters het gezamenlijk hergebruik van afvalwater de hoogste toegevoegde waarde biedt. De studie wil ook de kosten, baten en milieu-impact van het hergebruik van afvalwater in kaart brengen en zal de technologieën vergelijken die nodig zijn om het water te zuiveren.

Het is vervolgens de bedoeling om vanuit dit basisontwerp een pilootinstallatie op te zetten om de zuivering van afvalwaterstromen van verschillende chemiebedrijven in de praktijk uit te testen, met het oog op grootschalige implementatie bij een positieve evaluatie. Daarbij zal ook worden nagegaan hoe bepaalde stoffen uit het afvalwater kunnen worden gerecupereerd om opnieuw als waardevolle grondstof te worden ingezet. Het is een primeur in Vlaanderen dat de haalbaarheid van zo’n decentrale en circulaire waternetwerken voor bedrijfsafvalwater op dergelijke schaal wordt uitgetest.

Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp-Bruges: “De indrukwekkende lijst van chemiebedrijven in onze haven die aan dit project meewerken, bewijst nog maar eens dat onze havengemeenschap een voortrekkersrol wil spelen op weg naar meer duurzaamheid. Als deze bedrijven drinkwater in hun productie zouden kunnen vervangen door gezuiverd afvalwater, zou dit opnieuw een grote stap in de goede richting zijn. Het zou ze tegelijk ook weerbaarder maken tegen waterstress.”

Bernard De Potter, administrateur-generaal VMM (Vlaamse Milieumaatschappij): "VMM is enthousiast over de voortrekkersrol die de chemie-industrie in de haven van Antwerpen-Brugge toont in het onderzoeken van mogelijkheden voor afvalwaterhergebruik. Als oplossingsgerichte partner zijn we vastbesloten om dit belangrijke initiatief in een klimaatveranderende omgeving volop te ondersteunen."

De totale projectkost bedraagt ongeveer 730.000 euro. Die wordt gedragen door de projectpartners en de deelnemende bedrijven, met financiële steun vanuit Blue Deal-fondsen van de Vlaamse overheid. CHERISH2O draagt ook bij aan de doelstellingen in het Vlaams klimaatadaptatieplan dat Vlaanderen moet voorbereiden op de effecten van klimaatverandering. Dat plan ambieert onder meer dat bedrijven tegen 2040 hun water volledig recycleren en zo weinig mogelijk drink- en grondwater gebruiken.