Europese waterstofstrategie: meer stimuleren, minder reguleren

De Europese Rekenkamer is in een rapport bijzonder streng voor de Europese waterstofstrategie. Onrealistische streefcijfers, te strikte regelgeving en versnipperde financiering zetten een rem op de ontwikkeling van de Europese waterstofeconomie en dreigen de concurrentiekracht van de energie-intensieve industrie, en strategische sectoren zoals de chemie, verder aan te tasten. essenscia, de sectorfederatie van de chemie en life sciences, onderschrijft de bevindingen uit het rapport en pleit al geruime tijd voor meer economische realiteitszin in de waterstofplannen. De chemiesector roept de beleidsmakers op alle politieke niveaus op om bij Europa aan te dringen op een grondige herziening van de doelstellingen rond groene waterstof.

De chemiesector is de industrie bij uitstek die vandaag al grote volumes waterstof produceert – voornamelijk als bijproduct van bepaalde productieprocessen – verbruikt en transporteert. Binnen de klimaattransitie zal het belang van waterstof nog toenemen, als grondstof én als energiebron. De huidige Europese waterstofstrategie houdt echter te weinig rekening met cruciale economische parameters en de internationale concurrentiekracht van de industrie.

De onrealistische doelstellingen en de veel te enge focus op groene waterstof, opgewekt op basis van hernieuwbare zonne- of windenergie, vormen de voornaamste struikelblokken. Concreet bepaalt de Europese RED III-richtlijn (Renewable Energy Directive) dat tegen 2030 42% van alle waterstof die wordt gebruikt in de industrie groene waterstof moet zijn. Tegen 2035 ligt de doelstelling zelfs op 65%. Dit heeft een zware impact op de chemiesector.

Hoge kosten, stringente regels

Het is een pure utopie om in een tijdspanne van 5 tot 10 jaar alle infrastructuur te bouwen en de productie of import in die mate op te schalen. Bovendien wijzen studies uit dat de industriële vraag naar waterstof pas na 2030 sterk zal toenemen. Daarnaast ligt de kostprijs van groene waterstof 6 tot 8 keer hoger dan die van de huidige waterstof. Bij gebrek aan een budgettair kader om industriesectoren te ondersteunen die nu al waterstof gebruiken en die opereren in een internationale markt, is het gevaar dus reëel dat investeringen worden stopgezet of buiten Europa gebeuren.

Ook de regels rond groene waterstof zijn veel te stringent en maken het technisch vrijwel onmogelijk om eraan te voldoen. Zo gelden er forse restricties op de invoering van hernieuwbare energie uit andere landen voor waterstofproductie. Uit een impactstudie van de Europese Commissie blijkt nochtans dat België onvoldoende potentieel heeft voor de productie van hernieuwbare energie voor groene waterstof, terwijl in ons land de nood aan waterstof vanuit de industrie hoog is. Daarom zou het economisch zinvoller zijn om in te zetten op alle vormen van koolstofarme waterstof, bijvoorbeeld op basis van nucleaire energie of op basis van aardgas waarbij de CO₂-uitstoot wordt opgevangen, maar Europa laat dit niet toe.

De chemiesector vraagt daarom om meer realisme en een beleid dat de waterstofeconomie effectief ondersteunt en stimuleert. Daarbij zijn vier zaken essentieel: realistische doelstellingen en tijdslijnen die rekening houden met de competitiviteit van de industrie in een globale context, soepelere regels voor de productie van groene waterstof, een technologieneutrale aanpak die alle vormen van koolstofarme waterstof erkent en een duidelijk financieringskader op Europees niveau om het prijsverschil tussen de huidige waterstof en klimaatvriendelijke waterstof op te vangen om zo een bijkomende concurrentiehandicap met andere werelddelen te voorkomen.

Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder essenscia: “Europa wil in het waterstofverhaal groener dan groen zijn. De veel te strikte en bijwijlen kafkaiaanse regelgeving hindert de ontwikkeling van de waterstofeconomie in plaats van ze te stimuleren. Het is goed dat een vooraanstaande instelling als de Europese Rekenkamer nu ook tot die conclusie komt. De chemiesector is de industrie van de waterstof: wij maken het en gebruiken het. In alle klimaatscenario’s speelt waterstof een belangrijke rol als grondstof of energiedrager. We rekenen daarom op de politieke bereidheid om te komen tot meer realisme in timings en targets, meer flexibiliteit om alle vormen van koolstofarme waterstof toe te laten en meer duidelijkheid over de financieringsmechanismen. Kortom: meer stimuleren, minder reguleren.”